Brzeszcze

Administrator

Brzeszcze

Herb Brzeszcz

Województwo - małopolskie
Powiat - oświęcimski
Gmina - rodzaj Brzeszcze - miejsko-wiejska
Założono - XV wiek
Prawa miejskie - 1962
Burmistrz - Teresa Jankowska
Powierzchnia - 19,17 km²
Położenie
50° 00' N
19° 09' E
Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość - 11 807
615,9 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005) 32
Kod pocztowy 32-620
Tablice rejestracyjne KOS
TERC10 (TERYT) - 2121513024
Urząd miejski - ul. Kościelna 4 32-620 Brzeszcze tel. 32 772-85-00; faks 32 772-85-91

----------------------------------------------------------

Brzeszcze to miasto w woj. małopolskim, w powiecie oświęcimskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brzeszcze, nad Wisłą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. katowickiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 11 807 mieszkańców.

Połączenia drogowe mają charakter lokalny. Prowadzą tu drogi do Pszczyny, Oświęcimia, Zatora i Wilamowic.

Etymologia nazwy

Zgodnie z przekazywaną ustnie tradycją, nazwa miasta pochodzi od Brzostu, gatunku drzewa z rodziny wiązowatych, który gęsto porastał brzegi rzeki Soły, gdy miasto było lokowane. W chwili obecnej na terenie Brzeszcz rośnie

Historia

Historia Brzeszcz sięga już XV wieku Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1443 roku. Należała ona do Księstwa Oświęcimskiego, od 1457 roku była własnością króla polskiego. Dzierżawili ją m.in. Jakub z Dębna herbu Dębno, Mikołaj Słup herbu Kornicz, Myszkowscy herbu Jastrzębiec, Tęczyńscy herbu Topór, Komorowscy herbu Korczak, Małachowscy herbu Nałęcz. Ludność zajmowała się głównie rolnictwem i hodowlą zwierząt. Taki stan gospodarki trwał bardzo długo, a w tych czasach wokół wsi działo się wiele w ówczesnej polityce. Brzeszcze wielokrotnie przeżywały zmiany granic i wojny. W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski zostały przyłączone do Austrii. Zastój gospodarczy i tzw. "bieda galicyjska" nie sprzyjały rozwojowi wsi. W 1778 roku Brzeszcze objął Fryderyk Dunin herbu Łabędź. Po jego śmierci wieś przejął Dominik Gherri, nadworny lekarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dopiero gdy w 1904 roku wybudowano kopalnię węgla kamiennego, Brzeszcze weszły na drogę rozwoju. Budowano nowe osiedla i sprowadzano robotników. Niestety w 1939 roku wybuchła wojna, która odcisnęła się piętnem na tutejszej tradycji i historii. Założono w Brzeszczach dwa podobozy koncentracyjne KL Auschwitz. Lokalna ludność bardzo angażowała się w pomoc więźniom. Szczególnie zasłynął Jan Nosal, działacz PPS, który został w 1944 roku rozstrzelany przez niemieckie władze. Brzeszcze zostały wyzwolone przez wojska radzieckie prawdopodobnie 27 stycznia 1945 roku, choć trwają o to spory. Po wojnie osada zaczęła rozwijać się gospodarczo i w lipcu 1962 roku nadano jej prawa miejskie. W tamtych czasach zaczęło się rozwijać życie kulturalne i społeczne w mieście. Wybudowano dwa kina, Ośrodek Kultury, kilka szkół i przedszkoli oraz zaczął nabierać znaczenia lokalny klub sportowy "Górnik". Po wydarzeniach 1989 roku Brzeszcze utrzymały się w przeciwieństwie do wielu innych osad górniczych w dobrej sytuacji gospodarczej. Kopalnia nabrała na znaczeniu i w 2005 roku dokonała fuzji z Kopalnią Węgla Kamiennego "Silesia". W pierwszej dekadzie XXI wieku odżyło też lokalne życie kulturalne. Brzeszcze stały się centrum kulturalnym powiatu oświęcimskiego. Lokalny Ośrodek Kultury organizuje koncerty (m.in. zespoły Dżem, Lombard, Mafia, Gabriel Fleszar, Sami, Zalef, Festiwal Rock Reggae i wiele innych) i przedstawienia (Kabaret Łowcy.B, Kabaret Pod Wyrwigroszem, Cezary Pazura i inne), które cieszą się popularnością. Ostatnio wielką uwagę młodzieży przykuł Festiwal Rock Reggae, który zgromadził największe polskie gwiazdy muzyki rock, ska i reggae (m.in. Blade Loki, Indios Bravos, Cała Góra Barwinków, a także te mniej znane, takie jak Jedyny Sensowny Wybór, The nuts). Wielu znanych sportowców i artystów pochodzi z Brzeszcz. Mieszkali tu przez pewien czas m.in. Włodzimierz Lubański i Arkadiusz Skrzypaszek. Na terenie miasta ukazują się czasopisma: "Odgłosy Brzeszcz" i "Rezonans Brzeszcz".

Zabytki

* XIX-wieczny kościół murowany w stylu neobarokowym
* XVIII-wieczny słup graniczny, austriacki
* szereg kapliczek przydrożnych XIX-wiecznych
* w trakcie badań archeologicznych jest teren, na którym odkryto pozostałości kościółka z XVI wieku, spalonego wg podania w 1655 roku przez Szwedów

Osobliwości przyrodnicze

* Starorzecze Wisły
* Aleje dębowe prowadzące do dawnych dworów
* Platan klonolistny
* "Nazieleńce" - kompleks stawów

Znani mieszkańcy

* Arkadiusz Skrzypaszek dwukrotny złoty medalista olimpijski
* Włodzimierz Lubański piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski
* Kazimierz Bielenin archeolog, odkrywca dymarek w Górach Świętokrzyskich
* Jan Nosal poseł na Sejm RP
* Beata Szydło posłanka na Sejm RP
* Maria Bobrzecka farmaceutka, członkini konspiracyjnej grupy PPS
* Helena Płotnicka łączniczka Batalionów Chłopskich
* Edward Hałoń kierownik przyobozowej organizacji podziemnej PPS, dyrektor generalny PAN

Przemysł

* Kopalnia Węgla Kamiennego Brzeszcze-Silesia

Organizacje i Stowarzyszenia

* Stowarzyszenie na rzecz Gminy Brzeszcze "Brzost"
* Stowarzyszenie Ekologiczne "Bios"
* Młodzieżowy Parlament Gminy Brzeszcze
* Fundacja Pomocy Społecznej w Brzeszczach
* Stowarzyszenie "Lingua"
* Stowarzyszenie Sportowe "Siódemka"
* Uczniowski Klub Sportowy Gminy Brzeszcze

Sport

Klub Sportowy ,,Górnik" założono już w roku 1922, lecz występował pod różnymi nazwami. Istniały sekcje: piłkarska, lekkoatletyczna, pływacka i tenisowa. W okresie PRL ,,Górnik" był sponsorowany przez KWK Brzeszcze. Zaowocowało to rozwojem sportu. Co roku odbywał się w Brzeszczach Międzynarodowy Maraton na wysoką skalę, a piłkarze byli w czołówce ówczesnej ligi wojewódzkiej raz ulegając jedynie Cracovii Kraków. Później drugą falę dobrych występów mieli brzeszczanie w latach 90-tych XX w., wtedy to sukcesy w mistrzostwach Polski odnosili lekkoatleci, a piłkarze rozgrywali swe mecze w lidze IV. 31.03.1993 roku rozegrał się na brzeszczańskim stadionie mecz międzynarodowy Polska-Litwa. Z Brzeszcz do lig wyższych sprzedano wielu piłkarzy: Marcin Folga (Ruch Chorzów), Arkadiusz Kłoda (Włókniarz Kietrz, potem Zagłębie Sosnowiec) i wielu innych. Jednak ostatnio klub podupada. Zlikwidowano korty tenisowe, pływacy przenieśli się pod opiekę innych organizacji, piłkarze spadli do ligi okręgowej, a lekkoatleci ledwie utrzymują małą grupę. Działalność rozwija jedynie Uczniowski Klub Sportowy, który odnosi sukcesy w kategoriach juniorskich. Na terenie Brzeszcz organizowane są Mistrzostwa Europy w Trialu Rowerowym, odbywały się Mistrzostwa Polski w Półmaratonie. Z Brzeszcz pochodzi także Zbigniew Gabryś, znany kierowca rajdowy.

Wiadomości pobrane z [link widoczny dla zalogowanych]